Page 21 - Mühendislik Fakültesi Bülteni Mart-2025

MÜHENDİSLİK VE

VATANSEVERLİK:

Çanakkale Savaşı'nda Mühendis olan Asteğmen
Mehmed Raşid Efendi'nin Katkıları

Tarih sahnesinde yer alan büyük savaşlar, yalnızca askeri
kahramanlıklar ile değil, bireysel fedakarlıklar ve teknik
yeniliklerle de anılır. Çanakkale Savaşı, sadece Osmanlı
askerlerinin özgün direniş ruhunu değil, aynı zamanda
teknik bilgiyi, mühendislik zekâsını ve stratejik düşünceyi
de sahaya taşıyan kahramanların varlığını gözler önüne
serer. Bu kahramanlardan biri de, askerlik ile mühendislik
arasında önemli bir köprü kuran Mehmed Raşid
Efendi’dir.

B İ R M Ü H E N D İ S İ N S A V A Ş A L A N I N D A K İ R O L Ü

1892 yılında Boğaziçi'nde doğan Mehmed Raşid Efendi, iyi bir eğitim alarak genç yaşta Fransa ve Lozan’da
mühendislik tahsiline başladı. Ancak Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle tahsilini yarıda bırakıp
vatanının müdafaası için cepheye koştu. 9. Tümene bağlı topçu alayında görev alarak, sadece bir asker
değil, bir mühendis olarak da savaşın teknik yönüne katkıda bulundu.
Savaş sahasındaki en önemli rollerinden biri, top atışlarının isabet oranını artırmak için bir mesafe cetveli
icat etmesi oldu. O dönemde, topçu birliklerinin karşılaştığı en önemli sorunlardan biri hedeflerin
uzaklığını doğru belirleyememeleriydi. Mehmed Raşid’in tasarladığı bu cetvel sayesinde, düşman
gemilerinin mesafesi daha hızlı hesaplanarak mermilerin isabet oranı artırıldı. Bu buluş, Osmanlı
ordusunun savunma kapasitesini güçlendiren mühendislik zekâsının somut bir örneğiydi.

C E P H E D E B İ R T E K N İ K Z İ H N İ N D O K U N U Ş U

Mehmed Raşid Efendi’nin savaştaki
katkıları yalnızca buluşu ile sınırlı
kalmadı. Topçu bataryaları arasında
şifreli haberleşme sistemlerini
geliştirerek emir komuta zincirinin
daha verimli işlemesini sağladı.
Bunun yanında, zarar gören telefon
hatlarını tamir ederek, sıklıkla
kesintiye uğrayan iletişim
kanallarının açık kalmasını
sağlamak için gece gündüz çalıştı.
Günlüğünde, şifreleme teknikleri,
haritalar ve menzil hesaplamaları ile
ilgili yaptığı çalışmalar detaylı bir
şekilde yer almaktadır. Bu kayıtlar,
Osmanlı ordusunun teknolojik
eksikliklerini gidermek için bireysel
düzeyde ne kadar büyük bir çaba
gösterildiğini gözler önüne
sermektedir. M Ü H E N D İ S L İ K B Ü L T E N İ | 2 1